Chciałem być…

Są historie, przez które trudno przebrnąć. Nie dlatego, że są źle napisane, choć i takie się oczywiście zdarzają. Niektóre jednak niosą ładunek emocjonalny, z którym niełatwo sobie poradzić. Ktoś w odniesieniu do „Szymka” idealnie opisał to, co chciałabym przekazać: nie byłam gotowa na te emocje, nie byłam gotowa na to, co działo się i rozwijało w tej powieści.

Akcja osadzona została w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych. Szymek zaczyna nowy etap edukacji – idzie do zawodówki. To cichy i spokojny chłopak, niesprawiający rodzicom problemów. Jest zupełnym przeciwieństwem swojego starszego brata. Tomek należy do skinów, Bożena i Andrzej Dąbrowscy co chwilę muszą świecić za niego oczami. Szymek boi się, jak będzie w nowej szkole, od brata i starszych znajomych ciągle słyszy, że pierwsza klasa to prawdziwe wyzwanie, jeśli chodzi o docinki ze strony starszych kolegów. Chłopak jednak nie ma najmniejszego pojęcia, że jego życie zamieni się w koszmar gorszy, niż kiedykolwiek byłby w stanie sobie wyobrazić. To, co zaczyna go spotykać, popycha go do najbardziej radykalnego rozwiązania: piętnastoletni Dąbrowski rzuca się pod pociąg. Rodzice i starszy brat są zdruzgotani. Nikt nawet nie domyśla się, co mogło spowodować ten krok. Policja nie jest jednak zainteresowana wyjaśnieniem przyczyny samobójstwa młodego chłopaka. Sprawa zostaje dość szybko umorzona. Wzbudza zainteresowanie dopiero po kilku dniach, kiedy Tomek również popełnia samobójstwo…

Podeszła do kuchenki i włączyła gaz pod czajnikiem. Wiedziała, że dopóki syn nie wróci, nie zmruży oka. Zaczęła nasypywać sobie kawy do szklanki i w tym momencie usłyszała przeciągły pisk hamulców pociągu na pobliskich torach. 

Próbę wyjaśnienia tej sytuacji podejmuje Piotr Żmigrodzki wraz ze swoim partnerem Krzysztofem Sawickim i innymi kolegami z pracy. Ich naczelnik nie jest z tego powodu zadowolony – cały czas podkreśla, że samobójstwa nie znajdują się w kompetencjach policjantów wydziału zabójstw. Komisarz Żmigrodzki, staczający się alkoholik, uważa jednak, że za czynami Dąbrowskich kryje się coś więcej. Walczący ze swoim nałogiem i poczuciem winy Żmigrodzki nie jest ani serdecznym kompanem, ani łatwym współpracownikiem. Jego nowy partner postanawia jednak dać mu szansę i pomóc w rozwiązaniu sprawy, a także podjąć próbę wyciągnięcia go z nałogu. 

Ta książka boli. Tak najkrócej mogłabym ją opisać. To opowieść w pigułce o tym, jak bardzo można zniszczyć młodego człowieka, który nie potrafi poradzić sobie z plotkami na własny temat, ze swoją odmiennością, z której może jeszcze nie do końca zdaje sobie sprawę – ale otoczenie ma już o nim wyrobioną opinię. Szymek cierpiał, ponieważ ktoś coś na jego temat uważał, ponieważ komuś nie podobało się, co zrobił czy powiedział. Ilu jest takich Szymków? Przerażająco wielu. Poziom okrucieństwa, takiego bezpodstawnego i niezrozumiałego okrucieństwa nastolatków wobec siebie nawzajem, jest zatrważający. Ilu z nich dałoby się pokroić, żeby w tym okresie swojego życia być niewidzialnymi? Ten tytuł, kiedy pozna się już fabułę, jest tak wymowny i bolesny zarazem. Na potrzeby tej historii – to tytuł idealny.

Przerażająco czytało się o tym, w jaki sposób wyrażali się o tym chłopcu nauczyciele czy policjanci. Jak to, co dla niego ważne i kruche, obrzydliwie brzmiało w ich ustach. Przyznaję, że parę razy uroniłam łzę nad losem Szymka, bo tak jak pisałam wcześniej, takich Szymków jest wielu. I nie każdy ma siłę i odpowiednie wsparcie, by poradzić sobie z otaczającą go znieczulicą. 

– Chcielibyśmy porozmawiać z nauczycielami, którzy uczyli chłopca, a także z jego kolegami z klasy.

– Ale po co? Przecież to było samobójstwo?

– A nie interesuje panią, co je spowodowało? (...)

– A ma to jakiś związek ze szkołą?

W tej powieści nie liczy się akcja. Tu liczy się to, żebyście poznali historię Szymka, żebyście dowiedzieli się, co sprawiło, że zdrowy, piętnastoletni chłopiec zdecydował się stanąć oko w oko z rozpędzonym pociągiem. Ważne, żebyście zrozumieli, co takiego może się stać, że parę dni później kolejny chłopak wszedł na dach i z niego skoczył. To powieść o okrucieństwie, bólu i cierpieniu. Historia o nieświadomości – a może raczej bezmyślności? O tym, że czasem nie zdajemy sobie sprawy, jak niewinne (według nas) zachowanie może zranić drugiego człowieka. To trudna, ale potrzebna opowieść. Nie wspomniałam też o tym, że poznacie przeszłość komisarza Żmigrodzkiego – źródła jego alkoholizmu, przyczyny obecnego stanu. To w tej historii dostaniecie na końcu pewne zaskoczenie. Jednak Szymek zdecydowanie przysłonił perypetie policjanta. 

Udostępnij